sobota, 20 kwietnia 2024

Sukiennice - Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku

 








Życie to szalona, cudowna podróż.

Panuje w nim chaos, później przychodzi spokój,

a potem wszystko zaczyna się od nowa.

Sekret polega na tym, żeby cieszyć się tą przejażdżką.

Każdą jej chwilą.

(Regina Brett)








Krakowskie Sukiennice to pierwsza, historyczna siedziba najstarszego Muzeum Narodowego w Polsce, które powstało w 1879 roku... Znajdują się tutaj dzieła m.in. Jacka Malczewskiego, Jana Matejki, Józefa Chełmońskiego, Leona Wyczółkowskiego, Artura Grottgera, Piotra Michałowskiego, Władysława Podkowińskiego... 

Galerię Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach odwiedziłam wiele lat temu a było to tuż remoncie i modernizacji w 2010 roku... W listopadzie ubiegłego roku postanowiłam odświeżyć wyblakłe wspomnienia, które odżyły błyskawicznie gdy przekroczyłam progi muzeum... Galeria mieści się na pierwszym piętrze Sukiennic i zajmuje cztery sale wystawowe... 

Eleganckie wejście, winda dyskretnie wkomponowana w klatkę schodową zachęcają do odwiedzenia  Galerii... Po lewej stroni stoi rzeźba: Porwanie Sabinki autorstwa Piotra Wójtowicza a po prawej rzeźba Stanisława Romana Lewandowskiego - Słowianin zrywający pęta... Jest to alegoryczna  figura uosabiająca zniewoloną przez zaborców Polskę, która dąży do tego, by się oswobodzić... Wchodzę do pierwszej  sali - Sali Bacciarellego...














Sala Bacciarellego zwana też jest Salą Oświecenia, ze względu na zawieszone tutaj obrazy malarzy z tejże epoki... Sala została nazwana na cześć Marcello Bacciarellego, włoskiego malarza, który pokochał Polskę i czuł się Polakiem...

Centralne miejsce w sali,  zajmuje przez niego namalowany Portret Stanisława Augusta w stroju koronacyjnym... Są tutaj również Unia lubelska, Kazimierz Wielki, Traktat chocimski, Hołd pruski, Sobieski pod Wiedniem oraz jego Autoportret w stroju polskim...

W sali możemy zobaczyć Psyche omdlewającą oraz Portret księcia Józefa Poniatowskiego, rzeźby Jakuba Tatarkiewicza, znanego dziewiętnastowiecznego rzeźbiarza... Jego twórczość kształtowała się pod wpływem Bertela Thorvaldsena, duńskiego rzeźbiarza irlandzkiego pochodzenia... 

W  tej sali są też obrazy innych malarzy, którzy żyli w tym czasie m.in. Franciszek Smuglewicz i jego Bitwa pod Chocimiem, Sceny batalistyczne - Aleksandra Orłowskiego... Są liczne portrety znanych arystokratek m.in. Portret Heleny Potockiej, Portret Joanny Dzierzbickiej, Portret Urszuli Tarnowskiej, Portret Justyny Lanckorońskiej, Portret cesarzowej Marii Teresy, Portret Izabeli Branickiej, Portret Teresy Poniatowskiej...














Galeria prawdopodobnie nawiązuje do swojego XIX-wiecznego wystroju... Na ścianach widzimy kolory jakie były 144 lata temu... Wchodzę do kolejnej sali ekspozycyjnej - Sali Michałowskiego... Na zielonych ścianach wyeksponowano wiele prac największego polskiego malarza romantycznego - Piotra Michałowskiego... Oglądam jego obrazy m.in. Oddział krakusów, Dwernicki na czele Drugiego Pułku Ułanów, Dwa zaprzęgi pod skałą, Wiarus II, Napoleon na koniu, Somosierra, Błękitni husarzy, Bitwa pod Możajskiem...

W tej części ekspozycji znajdują się dzieła uznane za ważne dla polskiego romantyzmu ze względu na swoją typowość albo, dla odmiany, wyjątkowość... W tym pomieszczeniu udało się zgromadzić obrazy takich indywidualności, jak Piotr Michałowski, Teofil Kwiatkowski, Artur Grottger, Leon Kapliński, Henryk Rodakowski, Wojciech Korneli Stattler, Jan Stanisławski...

Są piękne obrazy Artura Grottgera - Modlitwa wieczorna rolnika, Pożegnanie, Powitanie i Przejście przez granicę oraz Szlachcic z papugą Józefa Simmlera... Na jednej ze ścian ogromny obraz Machabeusze autorstwa Wojciecha Korneli Stattlera...







Otwarte drzwi z ciemnego drewna zapraszają do fioletowej sali, Sali Chełmońskiego... Jest to miejsce, gdzie prezentowane są dzieła artystów XIX wieku i zapowiedź nurtów, prądów i trendów w sztuce, które ostatecznie uformują zjawisko nazwane Młoda Polska... Ten okres, to jest jakieś 20 lat, a może ćwierćwiecze; bardzo krótkie, ale chyba najbardziej obfitujące we wspaniałe malarstwo w całej dotychczasowej, a może i późniejszej sztuce polskiej...

W tej sali oglądam prace wybitnych, rozpoznawalnych indywidualności takich jak: Jacek Malczewski, Leon Wyczółkowski, Aleksander Gierymski, Władysław Podkowiński... 








Wchodząc do tej sali, po lewej stronie Szał uniesień to najbardziej znany akt w polskiej sztuce... Obraz olejny namalowany w 1894 roku przez Władysława Podkowińskiego wywołał ogromny skandal gdy został wystawiony w warszawskiej Zachęcie... Szał to jedno z najbardziej intrygujących dzieł polskiego symbolizmu, odbiegające od wcześniejszej twórczości Podkowińskiego... Krótki opis obrazu dał Kazimierz Przerwa Tetmajer pisząc tak: Na rozhukanym olbrzymim koniu, na jakiejś apokaliptycznej bestii rzuconej w chaos, w zamęt wichrzących się tumanów chmur i mgławic na wpół leży naga kobieta oplótłszy koniowi kark ramionami, tuląc się doń twarzą, piersią, korpusem, cisnąć mu konwulsyjne boki nogami. 

Oprócz Szału uniesień są tutaj inne obrazy Władysława Podkowińskiego... Moją uwagę przykuły bardzo piękne obrazy m.in. W ogrodzie z 1894 roku, widzimy fragment alei parkowej ożywionej szkicowo namalowaną postacią kobiecą, Portret Teresy z Łabędzkich  Jasieńskiej z 1893 roku oraz Konwalia z 1892 roku to różowoperłowy akt kobiecy... Obraz przedstawia młodą dziewczynę podnoszącą do twarzy bukiecik konwalii...









W Sali Chełmońskiego są też obrazy Jana Stanisławskiego m.in. Ule na Ukrainie... Obraz został uznawany za jeden z najlepszych przykładów polskiego impresjonizmu... Podczas  wakacyjnego pobytu w Mokrej Wsi koło Radzymina, Podkowiński zauroczony tamtejszym krajobrazem maluje Pole łubinu...

Aleksander Gierymski zafascynowany włoskim renesansem i Włochami, wyjeżdża wielokrotnie do tego kraju i tworzy liczne obrazy prezentujące rozległy włoski krajobraz w 1901 roku maluje Krajobraz włoski z cyprysami... Piękny obraz Ucieczka - Henryka Pillati'ego przykuwa moją uwagę... Ten obraz pod względem formy  nawiązuje do dzieł holenderskich małych mistrzów, ukazuje pogorzelców opuszczających swoje spalone domostwo...

W Galerii malarstwa w krakowskich Sukiennicach możemy zobaczyć jeden z najbardziej znanych obrazów  Józefa Chełmońskiego - Czwórka... To wybitne dzieło było w trakcie renowacji... Trwają prace czyszczenia warstwy malarskiej z zabrudzeń, starych, pożółkłych werniksów, licznych retuszy, które zmieniły się z czasem kolorystycznie... Po prawej stronie przy drzwiach znajduje się obraz Jacka Malczewskiego - Introdukcja... Ten obraz posiada też inny tytuł - Malarczyk...

Oprócz obrazów widzimy rzeźby z marmuru: Walerego Gadomskiego - Salome, córkę Herodiady i pasierbicę króla Heroda Antypasa, zatańczyła tak pięknie, że władca zgodził się spełnić jej każdą prośbę... Ta prośbą okazała się głowa Jana Chrzciciela... Inną rzeźbą Gadomskiego jest  - Portret Zofii Potockiej, żony Artura Potockiego...







Ostatnią salą ekspozycyjną w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku jest Sala Siemiradzkiego... Henryk Siemiradzki jest wybitnym polskim malarzem, przedstawicielem akademizmu w malarstwie europejskim... Zachwyca swymi niezrównanymi dziełami, które przenoszą nas w świat klasyki, historii i emocji... Był prawdziwym mistrzem w malowaniu scen historycznych...






W tej sali już od samego wejścia dostrzegamy trzy gigantyczne dzieła... Stojąc w drzwiach patrzę z zachwytem na ogromny obraz: Pochodnie Nerona - Henryka Siemiradzkiego... Robi wrażenie, nie tylko ze względu na wielkość... Obraz znany jest pod inną nazwą: Świeczniki chrześcijaństwa... Scena przedstawiająca męczeństwo chrześcijan za czasów Nerona zaczęła być postrzegana jako alegoria zmagań Polek i Polaków o wolność pod zaborami...

Hołd pruski i Kościuszko pod Racławicami - Jana Matejki... Ponad 7-metrowe dzieła robią ogromne wrażenie... Hołd pruski to obraz przedstawiający hołd lenny złożony przez Albrechta Hohenzollerna, wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego, polskiemu królowi,  Zygmuntowi Staremu w Krakowie 10 kwietnia 1525 roku... 

Kościuszko pod Racławicami - obraz upamiętnia bitwę pod Racławicami stoczoną przez Polaków w 1794 roku pod dowództwem Tadeusza Kościuszki z wojskami rosyjskimi... Dzięki brawurowemu atakowi chłopów uzbrojonych w kosy, Polacy odnieśli zwycięstwo... Kosciuszko na obrazie został przedstawiony w mundurze  amerykańskim, nie w sukmanie chłopskiej... ten mundur miał rangę symbolu - odzwierciedlał amerykańską równość wszystkich obywateli wobec prawa... 









Wnętrze Sali Siemiradzkiego naprawdę zachwyca... Kolorystyka ścian, oświetlenie, rozmieszczenie obrazów pozwala na delektowanie się nimi z bliska skupiając się na szczegółach, jak i z dalszej perspektywy...  Można przysiąc na pluszowych,  bordowych kanapach  i podziwiać XIX wieczne polskie malarstwo... 

Warto zwrócić uwagę na obraz Jacka Malczewskiego - Śmierć Ellenai... Artysta podejmuje uniwersalne pytania o przemijanie, śmierć i przeznaczenie... Należy zainteresować się innymi obrazami:  Witolda Piwnickiego - Bitwa pod Cecorą, Wojciecha Gersona - Opłakane apostolstwo czy Stanisława Wojciecha Bergmana - Stanisław Oświęcimski przy zwłokach Anny Oświęcimówny... 

Możemy również zobaczyć imponujące kunsztem wykonania rzeźby: Wajdelotę - Antoniny Roźniatowskiej, Jana Kochanowskiego z Urszulką - Zygmunta Trembeckiego oraz Piusa Welońskiego - Gladiatora  i Sclavus saltans...










W Sali Siemiradzkiego oglądam kolejne obrazy: Portret Heleny Modrzejewskiej i Przy studni - Tadeusza Ajdukiewicza, Matkę Boską Prządkę - Feliksa Cichockiego-Nałecza, Mojżesza zabijającego Egipcjanina - Pawła Merwarta, Dziewczynę w kąpieli - Pantaleona Szyndlera...

Dzień był wyjątkowo ciepły i słoneczny, mimo że była to połowa listopada... Na dachu słynnych Sukiennic znajduje się restauracja Cafe Szał i udostępniony jest również klimatyczny taras z widokiem na płytę Rynku Głównego, Bazylikę Mariacką, pomnik Adama Mickiewicza... Można tutaj wypić przepyszną kawę i zjeść dobre cicho...

Muzeum w Sukiennicach to skarbnica dzieł sztuki, w której znajdują się cenne zbiory polskiego malarstwa i rzeźby... To miejsce naprawdę warto odwiedzić nie tylko dla samej sztuki, ale również dla poznania Krakowa i Polski...


Bardzo dziękuję za odwiedziny i pozostawione komentarze...

Serdecznie wszystkich pozdrawiam...

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...